GAMMASTRALINGEN
- Wat is gammastraling?
Gammastraling wordt best helemaal vermeden. Zo is gebleken na kernrampen uit het verleden (Tsjernobyl 1986 – Fukushima 2011) dat er veel kinderen met afwijkingen werden geboren. Veel mensen kregen ook allerlei vormen van kanker. Soms spreekt met ook over radioactieve straling, maar eigenlijk bestaat dit niet echt. Een stof kan wel radioactief zijn, niet de straling. Gebruik daarom beter de correcte naam gammastralen of ioniserende straling.
- Golflengte
GAMMASTRALING heeft de kortste golflengte: de toppen zijn zo hoog als een atoomkern.
Golflengtes van minder dan 100 100 picometer (pm). (Een picometer is een biljoenste meter.)
- Toepassingen:
Radioactieve straling is zeer gevaarlijk. Deze straling komt voor in de ruimte (zie hieronder bij kosmische straling), maar op aarde creëren we deze zelf. We gebruiken die in kerncentrales voor de productie van energie en in ziekenhuizen voor o.a. de bestraling van kanker. Het is echter steeds oppassen geblazen.
Een PET-scan (positronemissietomografie) werkt met nog schadelijkere gammastralen en kan het hele lichaam in één onderzoek scannen. Tumoren en eventuele (kleine) uitzaaiingen kunnen zo opgespoord worden.
Straling met hoge frequentie (röntgen- of gammastraling) kan DNA beschadigen. Dit kan leiden tot het ongecontroleerd delen van cellen, kanker. De kans op dit effect neemt toe met mate van blootstelling (tijdsduur).
- Ligging in het elektromagnetisch spectrum
Gammastralen en harde röntgenstralen overlappen elkaar in het elektromagnetische spectrum en dat kan het lastig maken om ze van elkaar te onderscheiden. In sommige werkgebieden, zoals de astrofysica, is er een arbitraire lijn getrokken in het spectrum. Daar worden golven boven een bepaalde golflengte als röntgenstralen geclassificeerd en golven met een kortere golflengte als gammastralen. Zowel gammastralen als röntgenstralen hebben voldoende energie om levend weefsel te beschadigen maar bijna alle kosmische gammastraling wordt door de atmosfeer van de Aarde tegengehouden.
- Gammastralen ASTRONOMIE
Een van de meer interessantere bronnen van gammastraling zijn zogenaamde Gamma Ray Bursts (GRB's), uitbarstingen van gammastraling. Dit zijn gebeurtenissen met een extreem hoog energieniveau die slechts enkele milliseconden tot een seconde duren. Ze werden voor het eerst in de jaren '60 waargenomen en tegenwoordig nemen we er gemiddeld eentje per dag waar.
Uitbarstingen van gammastraling zijn de meest energetische vorm van licht. Ze schijnen honderden keren helderder dan een typische supernova en ongeveer een miljoen tot een biljoen maal helderder dan onze Zon.
- Hoe bescherm je je tegen schadelijke straling?
Je kunt je beschermen tegen schadelijke straling. Dat kan door beschermende materialen te gebruiken, door de blootstellingstijd te beperken en de afstand tot de stralingsbron te vergroten.
De schadelijkheid van de straling hangt af van de stralingsdosis, de stralingsduur en de soort
straling. Hoe groter de stralingsenergie, hoe groter het risico op schade aan een organisme.
- Verschillende stralingskracht:
Deeltjesstraling bestaat uit deeltjes die energie kunnen overbrengen. Deze energie is dan in de vorm van de kinetische energie dat het deeltje heeft doordat het erg snel kan bewegen. Deeltjesstraling is onderverdeeld in twee verschillende soorten: alfastraling en bètastraling.
Gammastraling is geen deeltjesstraling, maar elektromagnetische straling. Dit is veruit de gevaarlijkste soort straling. Omdat de straling uit golven bestaat, is het erg moeilijk tegen te houden.
Kosmische straling
Tot slot is er nog de kosmische straling, ook wel de natuurlijke radioactieve straling genoemd. Aan deze straling word je blootgesteld op grote hoogten en in de ruimte en is schadelijk voor de mens. De atmosfeer zorgt ervoor dat deze gevaarlijke straling het aardoppervlak niet bereikt, maar dat geldt niet voor astronauten die een bezoek brengen aan de ruimte.
- Los volgende Bookwidgets op over de verschillen in stralingskracht binnen gammastraling, succes!
- Ga via bovenstaand MENU door naar de volgende pagina: SAMENVATTING EN OEFENINGEN of klik hier.